“Narsist”, kişinin kendine hayran olması, kendini aşırı derecede beğenmesi ve genellikle başkalarının ihtiyaçlarını, duygularını önemsememesi durumunu tanımlayan bir terimdir. Bu kelime, adını Yunan mitolojisindeki Narkissos isimli karakterden alır; bu karakter, suya yansıyan kendi görüntüsüne aşık olur ve kendinden başkasını sevemediği için trajik bir sona sürüklenir.
Psikolojik anlamda narsistlik, narsistik kişilik bozukluğu (NKB) şeklinde adlandırılan bir kişilik bozukluğunun belirtisi olabilir.
Narsistik Davranışların Belirtileri
Aşağıdaki özellikler narsistik eğilimler taşıyan bireylerde sıkça görülür:
- Kendini üstün görme: Kendi önemini abartmak ve sürekli hayranlık beklemek.
- Empati eksikliği: Başkalarının duygularını anlamada ve önem vermede yetersizlik.
- Eleştiriye aşırı tepki: Eleştiriye tahammül edememe, hemen savunmaya geçme veya küçümseme.
- Manipülasyon: Başkalarını kendi çıkarı için yönlendirme eğilimi.
- Özel muamele beklentisi: Kuralların kendisi için geçerli olmadığını düşünme.
Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB)
Bu durum psikolojik bir rahatsızlık olarak DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Derneği’nin tanı kılavuzu) tarafından tanımlanır. NKB olan kişiler:
- Derin güvensizlikler taşır,
- Yoğun bir beğenilme ihtiyacı hisseder,
- İçsel olarak değersizlik hissine sahip olabilir.
Bu durum bireyin iş, arkadaşlık ve romantik ilişkilerinde ciddi zorluklara neden olabilir.
Narsist ile Özsaygısı Yüksek Kişiler Arasındaki Fark
Özsaygısı yüksek bireyler kendilerini değerli hisseder, ancak başkalarını da takdir ederler. Narsist bireyler ise:
- Başkalarını küçümserken kendi değerlerini abartır,
- Genellikle ilişkilerinde karşılıklı faydaya değil, tek taraflı kazanca odaklanır.
Narsist Biriyle Başa Çıkma Yolları
Eğer hayatınızda narsistik eğilimleri olan biri varsa:
- Sınırlar koyun: Kendi duygusal sınırlarınızı korumak önemlidir.
- Tartışmadan kaçının: Mantıklı tartışmalar çoğu zaman işe yaramaz.
- Destek alın: Psikolojik destek almak, bu kişilerle başa çıkmak için faydalı olabilir.
Sonuç
“Narsist” olmak, sıradan bir özgüven yüksekliği değil; zamanla ilişkileri, iş yaşamını ve kişinin kendi ruh sağlığını olumsuz etkileyebilecek bir durumdur. Her narsist kişilik bozukluk derecesinde olmayabilir, ancak belirtiler yoğunlaştıkça profesyonel yardım almak gerekebilir. Kişilik bozuklukları bir uzman tarafından teşhis edilmelidir.
