Folik asit, suda çözünebilen bir B vitamini türüdür ve B9 vitamini olarak da bilinir. Vücutta DNA ve RNA sentezi, hücre bölünmesi, kırmızı kan hücrelerinin oluşumu gibi hayati biyolojik süreçlerde önemli bir rol oynar. Özellikle hamilelik öncesi ve hamilelik sürecinde yeterli folik asit alımı, bebekte nöral tüp defektleri gibi doğumsal anomalilerin önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.
Ne İşe Yarar?
- DNA ve Hücre Yenilenmesi: Folik asit, vücudun yeni hücreler üretmesi ve mevcut hücreleri onarması için gereklidir.
- Kırmızı Kan Hücresi Üretimi: Anemiyi önlemek için kemik iliğinde kırmızı kan hücresi üretiminde rol oynar.
- Gebelikte Gelişim: Özellikle hamileliğin ilk haftalarında, beyin ve omurilik gelişimi için olmazsa olmaz bir vitamindir.
- Kalp Sağlığı: Homosistein adlı amino asidin düzeyini düşürerek kalp-damar hastalıkları riskini azaltabilir.
- Cilt ve Saç Sağlığı: Hücre yenilenmesini destekleyerek sağlıklı bir cilt ve saç gelişimine katkı sağlar.
Hangi Besinlerde Bulunur?
Folik asit, doğal olarak folat formunda birçok gıdada bulunur:
- Ispanak, brokoli, marul gibi yeşil yapraklı sebzeler
- Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)
- Turunçgiller (portakal, mandalina)
- Tam tahıllar
- Karaciğer ve böbrek gibi organ etleri
- Yumurta
Ayrıca bazı un, makarna ve kahvaltılık gevrekler gibi gıdalara folik asit eklenmiş olabilir.
Kimler Takviye Kullanmalıdır?
- Hamile kalmayı planlayan kadınlar: Günde en az 400 mikrogram önerilir.
- Hamileler ve emziren anneler
- Folik asit eksikliği riski taşıyan bireyler: Emilim bozukluğu olanlar, kronik alkol kullananlar, bazı ilaçları kullananlar (antiepileptikler, metotreksat vb.)
Eksikliğinde Ne Olur?
- Megaloblastik anemi (kırmızı kan hücrelerinin anormal büyümesi)
- Yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon bozukluğu
- Gebelikte bebekte omurilik ve beyin gelişim bozuklukları (spina bifida, anensefali)
- Dil üzerinde ağrı ve şişlik (glossit)
Sonuç
Folik asit, özellikle doğurganlık çağındaki kadınlar için vazgeçilmez bir vitamindir. Ancak yalnızca kadınlar değil, genel vücut sağlığı için de her bireyin folik asit ihtiyacını karşılaması gerekir. Dengeli beslenme ile bu ihtiyaç genellikle sağlanabilir; ancak gerek duyulursa hekim önerisiyle takviye de alınabilir. Sağlıklı bir gelecek için folik asit ihmal edilmemelidir.
